Anemi (Kansızlık)

Anemi (Kansızlık)

Anemi, vücutta sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin eksikliğinden kaynaklanan tıbbi bir durumdur. Bu sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin eksikliği, vücudunuzun dokularına taşınan oksijen eksikliğine yol açarak güçsüzlük ve yorgunluğa neden olur.

Birçok anemi türü vardır. Bu duruma genellikle demir eksikliği neden olsa da kan kaybı olduğunda, hamilelik sırasında, bazı ilaçların kullanımında, ameliyattan sonra veya mide-bağırsak rahatsızlıkları olduğunda da ortaya çıkabilir.

Anemi belirtileri nelerdir?

Anemi belirtilerinden bazıları şunlardır;

• Zayıflık
• Yorgunluk
• Baş dönmesi
• Göğüs ağrısı
• Kırılgan tırnaklar
• Olağandışı soluk cilt
• Soğuk eller ve ayaklar
• İltihaplı veya ağrılı dil

Anemi hem erkekleri hem de kadınları etkiler mi?

Kadınların anemi yaşama olasılığı erkeklerden iki kat daha fazladır. Kadınlar, hamileliklerinin ikinci ve üçüncü trimesterinde anemi yaşayabilir. Bu genellikle demir açısından zengin beslenme ayarlamaları veya takviyeler ile yönetilir.

Erkeklerde anemi görülmesi daha nadirdir. Olursa, beş yaşın altındaki erkekleri ve 65 yaşın üzerindeki erkekleri etkileme eğilimindedir. Anemi, günlük beslenmelerinde yeterince demir olmayan erkekleri etkileyebilir.

Anemi türleri nelerdir?

400’den fazla farklı anemi türü vardır. Bu anemi türleri üç ana neden altında sınıflandırılır: Kan kaybı, azalmış veya hatalı kırmızı kan hücresi üretimi ve kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesi. Gördüğümüz en yaygın anemi vakaları şunlardır;

• Orak hücre anemisi
• Hemolitik anemi
• Pernisiyöz anemi
• Demir eksikliği anemisi
• Gebeliğe bağlı anemi

Anemi Nedenleri

Çeşitli faktörlerin neden olduğu çeşitli anemi türleri vardır. Anemi, vücutta yeterli kırmızı kan hücresi olmadığında olur. Bu şu durumlarda olur;

Vücut yeterince kırmızı kan hücresi yapmaz.

Kanama, kırmızı kan hücrelerinin değiştirilebileceğinden daha fazla kayba neden olur.

Vücut kırmızı kan hücrelerini yok eder.

Aşağıdaki faktörler anemi riskini artırabilir;

• Enfeksiyonlar
• Kronik durumlar: kanser, böbrek yetmezliği, diyabet veya kırmızı kan hücrelerinin eksikliğine yol açabilecek diğer herhangi bir kronik durum gibi
• Gebelik
• Adet
• Bağırsak bozuklukları
• Genetik faktörler
• Demir eksikliği
• Bağışıklık sistemi bozuklukları
• Vücutta düşük kırmızı kan hücresi üretimi
• Kırmızı kan hücrelerinin kaybına neden olan aşırı kanama

Orak Hücre Anemisinin Nedenleri

Orak hücre anemisi genetiktir ve kusurlu bir hemoglobin formundan kaynaklanır.

Hemolitik Anemi Nedenleri

Hemolitik anemi, kırmızı kan hücrelerinin yok edilmesinden kaynaklanır. Orak hücre anemisinden kaynaklanan bir durum olabilir. Hemolitik anemi ayrıca enfeksiyonlar, ilerlemiş karaciğer veya böbrek hastalığından kaynaklanan toksinler, bağışıklık sistemi bozuklukları, şiddetli hipertansiyon, tümörler, kan pıhtılarıyla ilgili bozukluklar ve belirli kimyasallara veya gıdalara maruz kalmadan kaynaklanır.

Pernisiyöz Anemi Nedenleri

Pernisiyöz anemiye vücudun midenin intrinsik faktör adı verilen bir madde üretememesi neden olur. Pernisiyöz anemi, ince bağırsağın bu gerekli vitamini emmesini engellediği için B12 vitamini eksikliğine de yol açar. Pernisiyöz anemi otoimmün bir durumdur (genel olarak bağışıklık sistemi komplikasyonlarından kaynaklanır) ve bundan etkilenenler genellikle semptomlarını yönetmeye yardımcı olmak için ömür boyu ilaç kullanmalıdır.

Demir Eksikliği Anemisinin Nedenleri

Demir eksikliği anemisinin önde gelen nedeni, bir kişinin beslenmesinde yeterli demir olmamasıdır. Demir eksikliği anemisine uzun süreli kan kaybı da neden olabilir. Peptik ülser, hiatal herni, polip ve gastrointestinal kanama gibi tıbbi durumlar bu tip anemiye yol açabilir. Demir eksikliği anemisi tedavi edilebilir; ancak vücudun demir seviyelerini yenilemek için birkaç ay boyunca demir takviyesi almayı ve beslenme değişiklikleri yapmayı gerektirir.

Gebeliğe Bağlı Aneminin Nedenleri

Hamilelik sırasında anemi, sizi ve büyüyen bebeğinizin bedensel ihtiyaçlarını desteklemek için yetersiz demir veya folattan kaynaklanabilir. Vücudunuz hem siz hem de bebeğiniz için sağlıklı miktarda kırmızı kan hücresi üretmeye çalıştığı için hamileliğin neden olduğu anemi ikinci veya üçüncü trimesterde ortaya çıkma eğilimindedir. Hamileliğe bağlı anemi geçicidir ve bebeğiniz doğduktan hemen sonra ortadan kalkar. Gebeliğe bağlı anemi için yaygın tedaviler arasında demir takviyeleri ve demir ve folat açısından zengin daha fazla gıda alımı yer alır.

Aşağıda anemi geliştirme riskinizi artırabilecek faktörler yer almaktadır;

Beslenmede Demir Eksikliği:  Düşük demir, B12 ve folat içeren uzun süreli bir beslenme rutini kansızlığa neden olabilir. Yapraklı sebzeler açısından zengin dengeli bir beslenme tavsiye edilir.

Genetik Faktörler:  Orak hücreli anemi gibi bazı kalıtsal anemi türleri, Orta Doğu, Asya, Hint, Afrika ve Akdeniz kökenli insanlarda daha yaygındır.

Menstrüasyon:  Menstrüasyon, kırmızı kan hücrelerinin kaybına neden olabilir. Belirli bir süre boyunca önemli bir kırmızı kan hücresi eksikliği anemiye neden olabilir.

Hamilelik: Hamilelik sırasında anemi, sizin ve büyüyen bebeğinizin vücut ihtiyaçlarını desteklemek için yetersiz demir veya folattan kaynaklanabilir.

Kronik Durumlar:  Diyabet, hipertansiyon, kanser veya böbrek yetmezliği gibi kronik durumlar ve zayıf bir bağışıklık sistemi, kırmızı kan hücrelerinin kaybına neden olabilir. Bu, anemi geliştirme şansınızı artırabilir.

Cerrahi:  Ameliyat sonrası enfeksiyonlar veya protez kalp kapakçıkları anemiye neden olabilir.

Tıbbi Bozukluklar: Bağışıklık sistemi bozuklukları ve kan pıhtılarıyla ilgili bozukluklar, bir kişinin kansızlığa yakalanma şansını artırabilir.

Aneminin Komplikasyonları

Anemi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı uzun vadeli sağlık komplikasyonlarına yol açabilir;

Depresyon:  Bu, aneminin beyin üzerinde sahip olabileceği çoklu bilişsel etkilerden biridir. Diğerleri arasında kaygı, sinirlilik ve bozulmuş konsantrasyon bulunur.

Uzun Süreli Yorgunluk: Vücudunuzun dokularına oksijen taşımak için sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin eksikliği, kansızlığa bağlı yorgunluk ve halsizliğe yol açar.

Kalp Komplikasyonları: Anemi kardiyak strese neden olabilir ve düzensiz hızlı kalp atışına, daha yüksek felç riskine ve kalp yetmezliğine neden olabilir.

Artan Enfeksiyon Riski: Anemi, bağışıklık sisteminize ve kan dolaşımınıza zarar vererek enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir.

Erken Doğum: İlk trimesterde gelişen anemi erken doğuma neden olabilir. Bununla birlikte, ikinci ve üçüncü trimesterde gelişen gebeliğe bağlı aneminin erken doğumla sonuçlanma olasılığı daha düşüktür.

Anemi için ne zaman doktora görünmelisiniz?

Zayıflık ve yorgunluk aneminin yaygın belirtileri olsa da, ilaç veya takviye almadan önce daima doktorunuza danışmanız önerilir. Bazı durumlarda, vücudunuz anemi belirtileri gösterse de tıbbi müdahale gerektirebilecek başka bir altta yatan durumdan kaynaklanıyor olabilir. Aşağıdakileri yaşıyorsanız bir doktora görünmelisiniz;

• Nefes darlığı
• Kalp atışında değişiklik
• Sürekli yorgunluk veya zayıflık
• Günlük hayatınıza müdahale eden ani belirtiler

Anemi Tedavisi

Anemiyi tedavi etmek için hangi yiyecekleri yemeliyim?

Demir:  Demir eksikliğinden kaynaklanan kansızlığı tedavi etmek için demir açısından zengin besinler önerilir. Veganlar ve vejetaryenler için koyu yeşil yapraklı sebzeler, fasulye, kuruyemişler ve demirle zenginleştirilmiş yiyecekler önerilir.

C Vitamini:  Vücudun demir emilimini artırmak için bu önerilen yiyeceklerin yanında C vitamini yönünden zengin besinler de yenilmelidir.

Anemiyi tedavi etmek için hangi yiyeceklerden kaçınmalıyım?

Fitat içeriği yüksek gıdalardan kaçının. Fitat içeren yiyecekler baklagiller, kepekli tahıllar, glüten açısından zengin yiyecekler ve bazı fındık türleridir.

Beslenme değişiklikleri dikkatli yapılmalıdır. Dengesiz bir beslenme rahatsızlık ve eksikliklere yol açabileceğinden, önemli yaşam tarzı değişiklikleri yapmadan önce daima doktorunuza danışmanız akıllıca olacaktır.

Aşağıda Anemi tedavisi hakkında daha fazla bilgi bulunmaktadır;

Demir Eksikliği Anemi Tedavisi: Demir, B12 vitamini, folat ve demir takviyeleri açısından zengin bir beslenme düzeniyle demir eksikliği anemisinin üstesinden birkaç ay içinde gelinebilir.

Orak Hücreli Anemi Tedavisi: Orak hücreli anemi semptomları bir doktor veya tıp uzmanının yardımıyla yönetilebilir. Hastalık yönetimi ve tedavisi, reçeteli ilaçlar, kan nakli veya kök hücre naklini içerebilir.

Hemolitik Anemi Tedavisi: Hemolitik anemi, reçeteli ilaçlar, kan nakli, kök hücre nakli, yaşam tarzı düzenlemeleri ve ameliyatla yönetilebilir ve tedavi edilebilir.

Pernisiyöz Anemi Tedavisi: Pernisiyöz anemi, beslenme düzeninize somon, süt ürünleri ve yumurta gibi B12 açısından zengin daha fazla gıda, B12 takviyeleri veya hidroksokobalamin ve siyanokobalamin dahil olmak üzere bir dizi B12 enjeksiyonu ekleyerek tedavi edilebilir.

Gebeliğe Bağlı Anemi Tedavisi: Gebeliğin ikinci ve üçüncü trimesterindeki anemi normaldir ve demir ve folat takviyeleri ile yönetilebilir. Yağsız et ve koyu yapraklı sebzeleri içeren beslenme değişiklikleri de size fayda sağlayacaktır. Gebeliğe bağlı anemi genellikle doğumdan sonra kendi kendine geçer.

Yazar: İlknur Turan

İlknur Turan