Bağırsak Düğümlenmesi (İnvaginasyon)

İnvaginasyon, bağırsağın kendi kendine “düğümlenme” yaptığı bir durumdur. Bu, bağırsak duvarlarının birbirine baskı yapmasına ve bağırsağın tıkanmasına neden olarak bağırsağın o kısmına kan akışının azalmasını sağlar.

Bağırsak Düğümlenmesi Semptomları Neler?

Bağırsak düğümlenmesinin ana semptomu, gelip giden şiddetli karın ağrısıdır. Her ağrı iki ile üç dakika sürer. Ağrılar arasında çocuk çok solgun ya da yorgun görünmektedir. 12 saat kadar sonra ağrı daha sabit hale gelir ve çocuk genellikle yemek yemeyi bırakır ve kusabilir. Kusma nedeniyle susuz kalabilirler. Dehidrasyon belirtileri arasında yorgunluk, normalden daha az ıslanmış olan bez ve başın üstündeki yumuşak noktanın çökmesi sayılabilir. Çocuğun ayrıca ateşi yüksek ve midesi şişmiş olabilir, dışkısı (kakası) kan ve mukus içerebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Nasıl Teşhis Edilir?

Çocuğun doktoru, şişmiş bağırsağı tespit etmek için karnına hafifçe bastırarak invaginasyonu hissedebilir. Hamilelikte kullanılanlar gibi bir ultrason taraması genellikle tanıyı doğrular. Rutin bir ultrason, genişlemiş veya normalden daha büyük bir bağırsak segmenti gösterebilir. Bu, bağırsakta bir sorun olduğunu gösterir. Rahim içindeyken, fetus sürekli olarak amniyotik sıvıyı yutar. Bir daralma, bağırsaktaki amniyotik sıvının akışını yavaşlatabilir veya durdurabilir, bu da ultrasonda şişmesine ve aşırı büyük görünmesine neden olabilir.

Bebeğinizde bağırsak düğümlenmesi varsa, iyice değerlendirilmesi önemlidir. Bu, ultrason, fetal ekokardiyogram (bebeğin kalbine bakmak için özel bir ultrason) ve amniyosentez gerektirebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Neden Olur?

Bağırsakların kendi kendine düğümlenme yapmasına neyin sebep olduğundan emin değiliz, ancak enfeksiyon ile arasında bazı bağlantılar olabilir. Çocukta invaginasyona kadar giden günlerde öksürük, soğuk algınlığı, yüksek ateş ve karın ağrısı olabilir, ardından kusma veya hatta dışkıda kan olabilir. Daha az sıklıkla, bağırsakta sıkışıp dolanabilecek bir cep gibi fiziksel bir neden olabilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Ne Kadar Yaygındır ve Kimleri Etkiler?

İnvaginasyon, bebeklerde ve küçük çocuklarda bağırsak tıkanıklığının en yaygın nedenidir. Üç ile 18 ay arasında ortaya çıkma eğilimindedir.

İnvaginasyon Nasıl Tedavi Edilir?

İnvaginasyon, bağırsağın etkilenen kısmına kan akışının azalmasına neden olabilir, bu da düzgün çalışmasını durdurur ve bağırsak dokusunda morarmayla beraber hasara neden olabilir. Kusmaya bağlı dehidrasyon gibi invaginasyon etkileri çocuklarda oldukça hızlı bir şekilde ciddileşebilir, bu nedenle durum acil tedavi gerektirir.

Bir çocuk susuz kalmışsa, tedaviye başlamadan önce bir süre sıvı alımına ihtiyacı olacaktır. Çocuğun ayrıca burundan, yemek borusundan aşağı ve mideye geçen bir nazogastrik tüpe ihtiyacı olabilir. Bu, mide ve bağırsak içeriğini ve biriken havayı boşaltacak, bu da çocuğu daha rahat ettirecektir. Çocuğa ayrıca enfeksiyon olasılığını azaltmak için tedaviye başlamadan önce antibiyotik verilecektir.

Hava lavmanı genellikle ilk tedavidir. Röntgen bölümünde çocuğun poposuna bir tüp geçirilir ve bağırsaklara hava verilir. Bu, bağırsağı geri iterek çalışır, böylece bağırsak düğümlenmesi kendini düzeltir.  Ancak çocuk hava lavmanı yapacak kadar iyi değilse veya lavman bağırsak düğümlenmesini azaltmadıysa, genel anestezi altında ameliyat olması gerekir.

Bağırsak Düğümlenmesi Ameliyatına Hazırlık

Cerrah, ameliyatı daha detaylı anlatacak, endişeleri tartışacak ve ebeveynlerden bir onay formu imzalamasını isteyerek ameliyat için izin isteyecektir. Bir anestezist ayrıca anesteziyi daha ayrıntılı olarak açıklamak ve daha sonra ağrı kesici seçenekleri hakkında bilgi vermek için ziyaret edecektir. Çocuğun herhangi bir tıbbi sorunu varsa, doktorlara söylenmelidir.

Bağırsak Düğümlenmesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bağırsak düğümlenmesini düzeltmek için yapılan operasyon genellikle anahtar deliği (laparoskopik) cerrahi kullanılarak gerçekleştirilir. Ancak bazen cerrah karında daha büyük bir kesi ile açık cerrahiyi kullanabilir. İç segmenti dışarı itmek için bağırsağı hafifçe sıkacaklar. Daha sonra bağırsağın etkilenen kısmına kan akışı olup olmadığını ve sağlıklı görünüp görünmediğini görmek için bağırsağı inceleyeceklerdir.

Cerrah, kan akışının olmaması nedeniyle dokunun öldüğü bağırsağın herhangi bir bölümünü çıkaracaktır. Miktar değişebilir, ancak cerrah mümkün olduğunca çok bağırsak bırakacaktır.

Bağırsak Düğümlenmesi Ameliyatı Riskli Mi?

Tüm ameliyatlar, ameliyat sırasında veya sonrasında küçük bir kanama riski taşır. Ameliyat sırasında bağırsağın zarar görme olasılığı vardır, ancak bu çok nadirdir. Bağırsak hasarı meydana gelirse, bu aynı ameliyatta düzeltilebilir. Küçük bir enfeksiyon riski vardır ancak çocuğa ameliyattan önce antibiyotik verilerek bu en aza indirilir.

Hava lavmanı veya ameliyatla yapılan tedaviden sonra, invaginasyonun tekrar olma olasılığı vardır. Bir çocuk tekrar invaginasyon geliştirirse, eskisi gibi tedavi edilebilir.

İnvaginasyon Ameliyatı Sonrası

Çocuk, bağırsağın iyileşmesine izin vermek için başlangıçta beslenemez. Mide içeriğini boşaltmak için bir sıvı damlasına ve nazogastrik tüpe sahip olmaya devam edecekler. İyileşmeye başladıklarında, genellikle ilk birkaç gün içinde, küçük miktarlardan başlayarak ve tolere edilen miktarı artırarak çocuk tekrar beslenebilir. Bağırsakları tamamen iyileştiğinde katı yiyeceklerle beslenebileceklerdir. Doktorlar bunun ne zaman olası olduğunu bildireceklerdir.

Ameliyattan sonra çocuğun karnı bir süre ağrıyabilir, ancak bol giysiler giymek yardımcı olabilir. En az üç gün boyunca düzenli ağrı kesici almaları gerekecek. İlaçların yanı sıra çocuğun oyun oynayarak, televizyon izleyerek ya da ebeveynleri ve kardeşleriyle kitap okuyarak dikkatini dağıtmak da çocuğunuzun zihnini acıdan uzak tutmaya yardımcı olabilir.

Ameliyat esnasında kesileri kapatmak için kullanılan dikişler kendiliğinden eriyecek, bu nedenle alınmasına gerek kalmayacaktır. Mümkünse ameliyat yerinin düzgün bir şekilde iyileşmesini sağlamak için ameliyat bölgesi iki ile üç gün temiz ve kuru tutulmalıdır. Çocuk banyo yaptığında, ameliyat yeri iyileşinceye kadar bölge ıslatılmamalıdır.

Yazar: Hüseyin Aksoy

Hüseyin Aksoy