Endoskopi

Endoskopi Nedir? Endoskopi Çeşitleri Nelerdir ve Nasıl Yapılır?

Çeşitli koşulları ve hastalıkları tespit etmek için iç organlar, damar ve dokulara bakmayı sağlayan endoskopi tam olarak nedir ve nasıl yapılır? Prosedür boyunca dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Vücudun içini incelemek için kullanılan bir yöntem olan endoskopi, özellikle belli başlı semptomlardan sonra uzman hekimler tarafından doğru ve ayrıntılı bir teşhis koymak için sıklıkla başvurulan bir yöntemdir ve pek çok farklı çeşidi bulunur.

Endoskopi Nedir?

Endoskopi, sağlık uzmanınızın vücuttaki doğal bir açıklıktan veya küçük bir kesiden endoskop adı verilen ve üzerinde bir kamera ve ışık bulunan ince, esnek bir tüp sokarak vücudun iç organlarını incelemesine izin veren bir prosedürdür.

Endoskopi Nasıl Yapılır?

Eklemleri, göğsü, karnı veya kolonu değerlendirmek için kullanılan birçok farklı endoskopi türü vardır. Her biri vücudun farklı bölgelerine bakmak için tasarlanmış farklı şekil ve uzunluklarda gelen endoskoptaki kamera görüntülerini takip ederek sağlık uzmanınıza vücudun içinde neler olup bittiğine dair ilk elden bir gözlem imkanı sağlar.

Endoskopik prosedür yaygın olarak teşhis ve tedavi planlamasına yardımcı olmak için kullanılır. Ancak, bir müdahale olarak da değerlendirilebilir. Bu durumlarda, doku örnekleri almak, küçük tümörleri veya sıkışmış enkaz parçalarını çıkarmak, iç kanamayı durdurmak veya dar alanları genişletmek için endoskopa çeşitli tıbbi aletler takılabilir.

Endoskopi Neden Yapılır?

Doktorunuz, belirli bir yerde şüphelenilen bir durumu araştırmak, onaylamak veya tedavi etmek zorunda kalırsa, öncelikle hangi endoskopi türünün sizin için doğru seçenek olduğuna karar verecektir. Örneğin, karın ağrısı, kusma veya nefes alma ve yutma güçlüğü gibi açıklanamayan semptomlar yaşıyorsanız, sağlık uzmanınız sorunun kökenine inmek için bir endoskop kullanmaya karar verebilir.

Aynı şekilde, kanser gibi bir hastalığınız olabileceğine dair belirtiler varsa, sağlık uzmanınız biyopsi için endoskopiyi kullanabilir. Veya endoskopi, bir polipi çıkararak veya bir eklem sorununu düzelterek bir durumu doğrudan da tedavi edebilir.

Aşağıdaki koşullardan herhangi birinin belirtilerini yaşıyorsanız, doktorunuz endoskopi isteyebilir:

• Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları (İBH)
• Mide ülseri
• Kronik kabızlık
• Pankreatit
• Safra taşları
• Sindirim sisteminde açıklanamayan kanama
• Tümörler
• Enfeksiyonlar
• Yemek borusu tıkanması
• Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH)
• Hiatal Herni
• Olağandışı vajinal kanama
• İdrarda kan
• Diğer sindirim sistemi sorunları

Doktorunuz semptomlarınızı gözden geçirecek, fizik muayene yapacak ve muhtemelen endoskopiden önce bazı kan testleri isteyecektir. Bu testler, doktorunuzun belirtilerinizin olası nedeni hakkında daha doğru bir anlayış kazanmasına yardımcı olacaktır. Bu testler, sorunların endoskopi veya ameliyat olmadan tedavi edilip edilemeyeceğini belirlemelerine de yardımcı olabilir.

Endoskopi Türleri

Endoskopiler, araştırdıkları vücut bölgesine göre kategorilere ayrılır.

Daha sık uygulanan endoskopilerden bazıları, mide ile ilgili sorunlar için üst gastrointestinal sistemi (GİS) ve kolon kanseri taraması için kolonoskopidir.

Üst endoskopi sırasında, sağlık uzmanınız daha fazla analiz için yemek borusuna, mideye ve ince bağırsağın ilk bölümüne bakabilir, üst karın ağrısı gibi semptomları değerlendirebilir, şüpheli iç kanamanın kaynağını veya tümörleri bulabilir. Bu tip endoskopi için, endoskop genellikle ağız yoluyla karın içine sokulur.

Kolonoskopiler ise genellikle kalın bağırsaktaki (kolon) herhangi bir değişikliği veya anormalliği tespit etmek ve izlemek için kullanılır. Bu durumda, endoskop anüsten sokulur. Kolonoskopiler tipik olarak daha büyük yaş gruplarındaki veya kolon kanseri için belirli risk faktörlerine sahip kişiler için önerilen bir tarama aracı olarak kullanılır.

Diğer endoskopi türleri ise şöyle listelenir:

Artroskopi: Eklemlerinizi incelemek için kullanılır.
Bronkoskopi: Ağız veya burun yoluyla akciğer ve solunum yollarındaki sorunları incelemek için kullanılır.
Sistoskopi: İdrar yolunuzu ve mesanenizi incelemek için kullanılır.
Enteroskopi: Ağız veya anüs yoluyla ince bağırsaklarınızı incelemek için kullanılır.
Histeroskopi: Rahmi incelemek için vajinadan ve serviksten yapılan endoskopi türüdür.
Laparoskopi: Midede açılan bir kesi ile karındaki ve pelvisteki organ ve dokuları incelemek için kullanılır.
Laringoskopi: Ağız veya burun yoluyla gırtlağınızı incelemek için kullanılır.
Mediastinoskopi: Göğüs kemiğinizin üzerinde açılan bir kesi ile akciğerleriniz arasındaki boşluğu incelemek için kullanılır.
Sigmoidoskopi: Anüs yoluyla rektumunuzu ve kolonunuzun alt kısmını incelemek için kullanılır.
Torakoskopi: Göğüs duvarında açılan bir kesi ile plevral boşluk içindeki hastalık veya kitleleri incelemek için uygulanır.

Endoskopi Öncesi Hazırlık

Endoskopi öncesinde bir fizik muayene yapacak ve önceki ameliyatlar da dahil olmak üzere tüm tıbbi geçmişinizi gözden geçirecek olan doktorunuz, operasyona nasıl hazırlanacağınız konusunda size mutlaka eksiksiz talimatlar verecektir. Çoğu hastaya ameliyattan yaklaşık 12 saat önce yemek yememesi veya herhangi bir şey içmemesi tavsiye edilir. Bunun nedeni, vücutta bulunan yiyecek veya sıvıların endoskopun görüşünü olumsuz etkilemesidir.

Reçetesiz satılan ilaçlar ve besin takviyeleri de dahil olmak üzere, aldığınız tüm ilaçları ve ayrıca alerjik hassasiyetlerinizi doktorunuzla paylaştığınızdan emin olmalısınız. Antikoagülan veya antiplatelet ilaçlar olmak üzere kanamayı etkileyebilecek bazı ilaçları geçici süre kesmeniz gerekebilir.

Özellikle gastrointestinal sistem ve anüsü içeren prosedürlerde, bağırsakları tamamen temizlemek için işlemden önceki gece müshil veya lavman önerilebilir. Böylece sağlık uzmanı bağırsakları engelsiz bir şekilde görebilir.

Endoskopi Riskleri Nelerdir?

Endoskopik prosedürler kapsamlı cerrahiyi içermediği ve genellikle hızlı ve genel anestezi gerekmeden yapılabildiği için, birçok uzman geleneksel cerrahi prosedürlerden daha az riskli olduğu konusunda hemfikirdir.

Prosedür sırasında veya birkaç gün içinde herhangi bir küçük komplikasyon fark edilirse, tıbbi ekip bunları hızla çözebilir. Her tip için riskler, prosedürün konumuna ve hastanın durumuna bağlıdır.

İç bağırsak astarınızın yırtılmasına, kanamaya veya bağırsak delinmesine neden olabilen ciddi komplikasyonlarla oldukça nadir karşılaşılır. Ancak, anestezi söz konusu olduğunda, risklerin veya olumsuz etkilerin ortaya çıkma potansiyeli olduğu unutulmamalı ve uygulamadan önce doktorunuzla tıbbi geçmişinizi ve özel endişelerinizi paylaştığınızdan emin olmalısınız.

Endoskopi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Endoskopilerin çoğu ayakta tedavi prosedürleridir ve bu da aynı gün eve gidebileceğiniz anlamına gelir. Ancak, anestezi etkilerinin geçmesi için hastanede bir ila iki saat bekletilseniz de size evinize kadar eşlik edecek bir refakatçi ile gelmeniz ve eve döndüğünüzde de günün kalanını istirahat etmeye ayırmanız oldukça önemli.

Dikiş atılan ve bandajla kapatılan kesi yaranız var ise, doktorunuz bakım konusunda size talimatlar verecektir ve herhangi bir komplikasyon gelişmemesi için bu talimatlara uymanız gerekir.

Ayrıca yeme, içme ve düzenli aktivitelere nasıl ve ne şekilde devam edeceğiniz konusunda da bazı talimatlar alacaksınız. Çoğu hasta işlemden sonra hiçbir semptom hissetmezken, bazıları ağrı veya şişkinlik hissedebilir ve daha çok dinlenmeye ihtiyaç duyabilirler.

Tam iyileşme endoskopi tipine bağlı olarak değişir, ancak birkaç günden fazla sürmemelidir.

Laboratuvar sonuçları çıktıktan sonra doktorunuzla tekrar bir araya gelerek, durum değerlendirmesi yapabilir ve teşhise bağlı bir tedavi süreci belirleyebilirsiniz.

Endoskopi fiyatları hakkında detaylı bilgi almak için iletişim formumuzu doldurabilirsiniz.

Yazar: Muharrem Kuzkaya

Muharrem KUZKAYA