İdrar Kaçırma Tedavisi

Kadınlarda İdrar Kaçırma

Kadınlarda üriner inkontinansın (idrar kaçırma) iki insidans zirvesi vardır:

• 45-54 yaş arasında %30’a,
• 60 yaşından sonra, özellikle 75 ila 84 yaş arasında, o yaştaki kadın nüfusun yaklaşık %40’ına ulaşabilir.

Belirtilerine göre kadınlarda en sık görülen üriner inkontinans (idrar kaçırma) türleri:

1. stres inkontinans,
2. sıkışma tipi inkontinans,
3. mikst inkontinans,
4. ve taşma inkontinansı.

Öte yandan, aşağıda açıklanan farklı inkontinans tiplerine ek olarak, genitoüriner sistemin işlev bozukluğunu gösteren sendromlar olarak adlandırılanlar da vardır.

Stres üriner inkontinans (stres sebepli idrar kaçırma)

Detrüsör aktivitesi ile çok az ilişkisi olan, karın içi basıncın artmasına (öksürme, gülme, koşma ve hatta yürüme) neden olan fiziksel eforla ilişkili istemsiz idrar kaybıdır. Bu tip bir kaçırma, aşağıdaki mekanizmalardan birine veya her ikisinin bir kombinasyonuna bağlı olabilir:

• Üretral hipermobiliteye neden olan üretrayı destekleyen ve pelvis tabanını oluşturan yapıların zayıflığı.
• Üretra duvarlarının yetersiz koaptasyonunu belirleyen üretral kasın zayıflığından kaynaklanan sfinkterin içsel işlev bozukluğu.

Kadınlarda en sık görülen idrar kaçırma tipidir ve yapılan araştırmalara göre oran %40-50 arasındadır. Strese bağlı idrar kaçırma, idrar yapma isteği veya sızıntıdan önceki bir duyu ile ilişkili değildir; İdrar kaybı, rahatsızlığın derecesine ve eforun yoğunluğuna bağlı olarak birkaç damladan bir akıntıya kadar değişebilir.

Karışık (Mikst) idrar kaçırma

Egzersiz yaparken, ıkınırken, hapşırırken veya öksürürken ortaya çıkan idrar kaçırma türüdür. Detrüsör aşırı aktivitesi ve sfinkter yetersizliğinden kaynaklanır. Kadınlarda stres inkontinans sonrası en sık görülen tip olup %35’lik bir orana sahiptir.

Taşma sebepli idrar kaçırma

Mesanedeki idrar hacmi kapasitesini aştığında üretilen idrarın istem dışı kaybıdır.

Klinik olarak irritatif, obstrüktif semptomlar, idrar yapma zorluğu, küçük damlalar halinde az veya çok sürekli idrar kaybı ile kendini gösterebilir. Stres sebepli kaçırma ile benzerliği azdır bu nedenle ayırıcı tanı koymak esastır. Erkeklerde kadınlardan daha yaygındır ve ürolojik bir lezyonla bağlantılı olabilir.

İdrar Kaçırma Sendromu Çeşitleri

1. Mesanede aşırı aktiflik sendromu:

Bu sendrom, sıklıkla “aciliyet sendromu” veya “aciliyet-sıklık sendromu” olarak tanımlanır.

Semptomları, diğer üretrovezikal disfonksiyon formlarından kaynaklanabilmesine rağmen, detrusor kasının aşırı aktivitesini gösterir.

2. Mesane boşalma bozukluğu sendromu:

Bu isim altında, mesaneyi boşaltma zorluğuna işaret eden semptomların baskın olduğu bir resim yer almaktadır. İdrara çıkmanın başlangıcında zorluk, aralıklı işeme akışı, tamamlanmamış boşalma hissi vb. görülür.

Kadınlarda mesane boşaltma fonksiyon bozuklukları ile ilgili semptomlara nadiren rastlanır, ancak bazı durumlarda idrar kaçırma ile ilişkili olabilir.

3. Genitoüriner ağrı sendromu:

Bu ad altında, ana şikayeti diğer genital ve üriner semptomlarla ilişkili ağrı olan hastaların semptomlarına atıfta bulunulur. Genitoüriner sistemin farklı kısımlarını etkileyen birkaç ağrı sendromunu içerir:

• ağrılı mesane sendromu,
• üretral ağrı sendromu,
• vulvar ağrı sendromu,
• vajinal ağrı sendromu
• veya perineal ağrı sendromu.

Kadınlarda İdrar Kaçırma Teşhisi

Teşhisi veya daha doğrusu hastayı değerlendirme şekli, sunduğu inkontinans tipine, yaşına ve kabul etmek istediği tedavi tipine bağlıdır.

Her durumda, teşhis süreci, oldukça doğru bir teşhis varsayımı yapılmasına yardımcı olacak kapsamlı bir klinik öykü ile başlamalıdır. Ayrıca şunları içermesi gereken bir fizik muayene yapılması gerekir:

1. genel muayene,
2. hipogastriuma odaklanan karın muayenesi,
3. perianal duyarlılık,
4. lumbosakral reflekslerin değerlendirilmesi,
5. ve jinekolojik muayene.

Teşhis için gerekli testler

Tanıya yardımcı olmak için tamamlayıcı testler gerekli olabilir. Bu testler şunları içermelidir:

• idrar kültürü,
• laboratuvar (glisemi, böbrek fonksiyonu ve iyonlar),
• renovezikal ultrason,
• artık idrarın değerlendirilmesi,
• akış ölçümü,
• ürodinamik çalışma
• ve sistoskopi.

Kadınlarda İdrar Kaçırma Tedavisi

Tedavinin temel amacı her zaman hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek olmalıdır, bu nedenle tercihlerini, sürdürdüğü yaşam türünü ve kişisel koşullarını bilmek bir önceliktir. Her durumda, tedavi seçeneklerinin her birinin avantajları ve dezavantajları hastalarla tartışılmalıdır.

Pelvik taban rehabilitasyon egzersizleri

Pelvik taban rehabilitasyonu, en iyi bilinenleri, pelvik taban kaslarını çalıştırmak ve inkontinansı iyileştirmek için düzenli olarak, günlük olarak yapılması gereken Kegel egzersizleri olan bir dizi egzersizi içerir.

Bazen bu egzersizler için farklı ağırlıklarda (20 ila 100 g) vajinal koniler kullanılarak mekanik destek önerilir; pelvik kasların koniyi vajina içinde tutmak için sürekli kasılması, pelvik taban kaslarını güçlendirir.

• Kegel egzersizleri, vajinal konilerin yardımıyla olsun veya olmasın, kas tonusunu iyileştirir, böylece stres inkontinansın tam veya kısmi çözülmesini sağlar.

Kegel egzersizleri

Bu egzersizleri gerçekleştirmenin ilk adımı, üç yolla elde edilebilecek doğru kasları bulmaktır:

1.   İdrar akışının kesilmesi

İdrar yaparken idrar akışını durdurmaya çalışın. Yapılabilirse, doğru kaslar kullanılıyor demektir. Gövde hafifçe öne eğilmiş ve bacaklar ayrık olarak oturma pozisyonunda yapılır.

2.   Kasma

Sanki bağırsaktan hava çıkışını engellemek veya bir ishali kontrol altına almak için uğraşıyormuşsunuz gibi kullanacağımız kasları kasın. Kasılma hissi yaşıyorsanız, çalıştırılması gereken kasları kullanıyorsunuz demektir.

3.   Vajinal dokunuş

Uzanarak vajinaya parmağınızı sokun. İdrar akışını durdurmak içinmiş gibi sıkın. Parmağınızın sıkıştığını hissediyorsanız, doğru kaslar kullanılıyor demektir.

Aynı anda diğer kasları değil, sadece bu kas grubunu sıkmanız çok önemlidir, çünkü bunu yapmak mesanenizi kontrol eden kaslara daha fazla baskı uygulayabilir ve ters etki yapabilir.

Kegel egzersizleri aşağıdaki aşamaları içerir:

• Mesaneyi boşaltarak başlayın.
• Kaslarınızı kasın ve içinizden 10’a kadar sayın.
• Kaslarınızı tamamen gevşetin ve 10’a kadar sayın.
• Yaklaşık 5 dakika boyunca günde 3 kez (sabah, öğlen ve akşam) 10 egzersiz yapın.

Aşamalı bir modelle başlamanız önerilir. Örneğin ilk birkaç gün, 4’e kadar sayın ve kademeli olarak 10’a yükseltin.

Kegel egzersizleri hangi pozisyonda yapılmalı?

Egzersizlerinizi yatarak, oturarak ve ayakta yapmanız mümkündür. Oturarak yapılırsa, sandalye sağlam olmalı ve ayak tabanları dizler hafifçe dışarıda kalacak şekilde yere yaslanmalıdır.

Kegel egzersizleri ne kadar sürede işe yarar?

Kegel egzersizlerini uygulamaya karar verdiğinizde sabırlı olmanız ve denemekten vazgeçmemeniz gerekir, çünkü düzelmesi birkaç hafta sürebilir.

Egzersizler herhangi bir zamanda ve yerde yapılabilir, ancak kadının egzersizleri yaparken onlara odaklanması önemlidir. Bu yüzden özellikle başlangıçta sakin bir yer bulmak konsantrasyon açısından önemlidir.

Kegel egzersizlerini hangi sıklıkla yapmalıyım?

Aşırı yapılan bu egzersiz aslında kas yorgunluğuna neden olabilir ve bazı kişiler egzersizin tekrar sayısını ve sıklığını artırarak süreci hızlandırabileceğine inansa da bu her zaman olumlu sonuçlanmaz.

Uzun vadede elde edilen başarıları korumak, hayatınızın geri kalanında egzersizinize zaman ayırmaya bağlı olacaktır.

Hafifletici tedavi

Bu tedavi, inkontinansı sadece gizleyen ancak tedavi etmeyen farklı sistemlerin kullanımına dayanmaktadır. Bu tedavinin temeli, amacı idrar için harici kaplar olarak işlev görmek ve böylece hastanın normal bir yaşam sürmesini sağlamak olan farklı selüloz türlerinden oluşan emicilerden oluşur.

Temel olarak iki tip emici ayırt edilir:

1. 45-600 ml aralığında olan küçük idrar kayıplarını hafifletmek için tasarlanmış olanlar.
2. 600 ml’den büyük büyük idrar kayıplarını hafifletmek için tasarlanmış olanlar, sırasıyla üç tipte olabilir: dikdörtgen, anatomik ve elastik.

İlaçlar

Antikolinerjikler, antidepresanlar, antihistaminikler, antipsikotikler, beta-agonistler, antispazmodikler, kalsiyum antagonistleri, alfa blokerler, kas gevşeticiler, sempatolitikler, yatıştırıcılar kullanılabilir.

Yazar: Seyfettin Çiftçi

Seyfettin Çiftçi