EN
Katarakt Nedir?
Katarakt her yaşta ortaya çıkabilir (aslında bebekler de katarakt ile doğabilir), ancak en yaygın olarak yaşamın ilerleyen dönemlerinde görülür. 75 yaş üstü insanların yaklaşık yüzde 70’inde katarakt vardır. 40 yaşın üzerindeki 20 milyondan fazla yetişkinin (yaklaşık yüzde 17) katarakt geçirdiği tahmin edilmektedir.
Çoğu bireyde katarakttan kaynaklanan görme kaybı ameliyatla düzeltilebilir. Aslında, katarakt ameliyatı ya da akıllı lens tedavisi en sık uygulanan cerrahi işlemdir. Bununla birlikte, tüm katarakt vakaları görüşü önemli ölçüde etkilemez veya tedavi gerektirmez.
Katarakt Türleri
Lens, şeffaflığını sağlayan özel bir şekilde düzenlenmiş protein liflerinden oluşmaktadır. Merceğin dört katmanı vardır: Merkezde, bir sonraki katman olan korteks ile çevrili çekirdek bulunur. Korteksi çevreleyen lens epitelidir, yüzeydeki tabaka ise lens kapsülüdür.
Sağlıklı gözlerde, bir nesneden yansıyan ışık ışınları kornea ve mercek yoluyla göze girer ve bunlar birlikte ışığı retinaya odaklayarak keskin bir görüntü oluşturur. Bununla birlikte, katarakt geliştiğinde ışık ışınları artık tam olarak odaklanmaz. Bunun yerine, ışınlar retinaya ulaşmadan önce saçılır. Üç yaygın katarakt türü, lenste meydana geldikleri yere göre tanımlanır: nükleer, kortikal ve posterior subkapsüler. Bir kişinin aynı gözünde birden fazla katarakt türü olması mümkündür.
Nükleer katarakt en sık görülen tiptir. Nükleer katarakt görülme riski yaş ve sigara içimi ile artar.
Kortikal katarakt da yaşla birlikte daha sık görülür. Bu tip kataraktın gelişimi, ömür boyu ultraviyole ışığa maruz kalma ile ilgilidir.
Posterior subkapsüler katarakt daha çok genç insanlarda görülür. Bu tip katarakt genellikle uzun süreli kortikosteroid kullanımı, iltihaplanma, travma veya diyabetin sonucudur.
Görme hasarının kapsamı ve hızı, yalnızca kataraktın boyutuna ve yoğunluğuna değil, aynı zamanda lens içindeki konumuna da bağlıdır. Örneğin, korteksin dış kenarındaki bir katarakt, ışığın merceğin merkezinden geçişini engellemediği için görüş üzerinde çok az etkiye sahiptir. Buna rağmen yoğun bir nükleer katarakt vakası ciddi görme bulanıklığına neden olur.
Katarakt Belirtileri
Katarakt ağrısız bir şekilde oluşur. En yaygın semptom bulanık görmedir. Her şey, temizlenmesi gereken gözlüklerden görülüyormuş gibi daha sönük hale gelir. Çoğu zaman, her iki göz de etkilense de görme genellikle bir gözde daha kötüdür. Diğer belirtiler arasında kamaşma, haleler, zayıf gece görüşü, renklerin solduğu veya nesnelerin sarımsı olduğu algısı ve okurken daha parlak ışık ihtiyacı yer alır.
Bazı durumlarda çift görme meydana gelir. Çift görme, ışığın düzensiz opak alanlara sahip bir mercekten geçmesi, ışık ışınlarını tek bir nesneden ayırması ve bunları retinanın farklı bölümlerine odaklaması nedeniyle oluşur.
Kataraktın bir başka belirtisi de gözlük ve kontakt lenslerde sık sık değişiklik yapma ihtiyacıdır. Semptomlar aylar içinde veya yıllar içinde neredeyse fark edilmeyecek şekilde gelişebilir.
Nükleer kataraktın erken evrelerinde, bazı insanlarda görme geçici olarak iyileşebilir. Örneğin, daha önce okuma gözlüğüne ihtiyaç duyan bir kişi, gözlüksüz okuyabilir. İkinci görüş olarak adlandırılan bu değişiklik, kataraktın merceğin şeklini değiştirerek yakındaki nesnelere daha iyi odaklanabilmesini sağlaması nedeniyle oluşur. Bununla birlikte, kataraktın ilerlemesi görüşü bozduğu için zamanla iyileşme kaybolur.
Kortikal veya arka subkapsüler kataraktı olan kişiler genellikle parlak ışıkta daha kötü görüşe sahiptir; örneğin, karşıdan gelen farlar nedeniyle gece sürüşünde sorun yaşayabilirler.
Katarakt Tedavisi
Katarakt tedavisi ameliyatla mümkündür ve işlem sırasında gözünüzdeki bozulmuş olan lens çıkarılarak yenisiyle değiştirilir. Bu işlem akıllı lens tedavisi olarak da bilinir. Ameliyattan önce cerrahınız göz içi lens (GİL) seçeneklerini gözden geçirecektir. Çok odaklı ve uyumlu lensler yakın, orta ve uzak mesafelerde daha net görmenizi sağlamak için tasarlanmıştır. Çok odaklı GİL’ler, her biri gelen ışığı kıran veya büken ve aynı anda farklı noktalarda odak haline getiren, değişen optik güce sahip eşmerkezli halkalardan oluşur. Uyum sağlayan lensler, GİL’i ileri ve geri hareket ettirmek için gözdeki belirli kaslara güvenerek odağı değiştirir. Bu lenslerin her ikisi de her iki gözde kullanıldığında en iyi sonuçları sağlar. Çok odaklı GİL uygulanan kişilerin yaklaşık yüzde 85’i uzak veya yakın etkinlikler için gözlüğe ihtiyaç duymadıklarını fark etmektedir.
Katarakt ameliyatı geçiren çoğu hasta, çok az veya hiç ağrı olmadan, kaşıntı veya hafif rahatsızlık yaşamakta ve sorunsuz iyileşmektedir. Ancak bazı insanlar haftalarca süren orta ile şiddetli göz ağrısı yaşarlar. Katarakt ameliyatı geçirmeden önce, halihazırda herhangi bir göz ağrınız olup olmadığını doktorunuza söylemeniz önemlidir. Bu, ameliyattan önce ve sonra ne kadar ağrı yaşadığınızı karşılaştırmasını sağlayacaktır. Katarakt ameliyatından hemen sonra biraz kaşıntı ve rahatsızlık hissetmek nadir olmasa da, bu semptomlar kötüleşirse veya birkaç gün içinde geçmezse doktorunuza bildirin. İlk önce doktorunuzla görüşmeden bu semptomları reçetesiz satılan ilaçlarla tedavi etmeye çalışmayın.
Yazar: Fahreddin Acar