Migren Tedavisi

Migren Nedir?

Migren, yoğun veya şiddetli baş ağrısı ile kendini gösteren nörolojik bir rahatsızlıktır.

Bundan muzdarip insanlar için son derece engelleyici bir hastalık haline gelebilir.

Kafatasının ön kısmını veya tüm alanını etkiler ve krizler veya ataklar şeklinde oluşur. Diğer semptomlarda buna eşlik edebilir.

Migren Krizleri

Bu krizleri şu şekillerde ayırabiliriz:

Epizodik

Ağrı ayda 9 güne kadar ortaya çıktığında, nadiren epizodik krizlerden bahsedebiliriz. Ayda 10 ila 14 arasında ağrı varsa çok sık epizodik kriz olarak adlandırırız.

Kronik

Ayda 15 veya daha fazla kriz günü olduğunda bu durum artık kronik olarak adlandırılır.

Migren Türleri

Aurasız migren

Normal aktiviteye müdahale eden şiddetli ağrıya neden olur ve ana semptomları şunlardır:

Başın bir tarafında ağrı, bazı durumlarda başın tamamına yayılabilir.
Bazı durumlarda zonklayıcı bir ağrıdır (kalp atışı hissedilir).
Daha az yaygın olarak, ağrı boyunda veya çenede olabilir.
Ağrı kendiliğinden ortaya çıkar ve genellikle 4 saatten fazla ve 3 günden az sürer. Çocuklarda ve ergenlerde ataklar 4 saatten az sürebilirler.
Fiziksel aktivite ve başın hareketi ağrıyı daha da kötüleştirir.
Işığa (fotofobi), seslere (fonofobi) ve kokulara (ozmofobi) karşı tahammülsüzlüğe neden olabilir. Ayrıca mide bulantısı ve kusma görülebilir.

Aurasız migren, migrenin en yaygın şeklidir.

Auralı migren

Görme, dokunma ve/veya dil gibi farklı duyuları etkileyebilen diğer semptomların (aura) ortaya çıkmasıyla aurasız migrenden ayrılır.

Bu semptomlar genellikle ağrıdan önce gelir ve daha az sıklıkla ağrı sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilir.

Aura Türleri:

Görme aurası

Görüş alanının ortasında zikzak şeklinde bir tarafa hareket eden ışık flaşları belirir.

En sık görülen türdür.

Hassas aura

Genellikle bir elin parmak uçlarında karıncalanma ile başlar, omuza kadar yükselir ve sonunda ağız ve dilin köşesinde kendini gösterir.

En sık görülen ikinci durumdur.

Dili etkileyen aura

Dili anlamada ve/veya kelimeleri telaffuz etmede zorluğa neden olur. Genellikle görsel veya duyusal semptomlarla birlikte ortaya çıkar. Nadirdir.

Diğer daha az sıklıkta aura türleri

Retina aurası: Görsel auraya eşittir, ancak yalnızca bir göz etkilenir.

Beyin sapı aurası: Görsel, duyusal veya dil semptomları ile karakterizedir.

Motor aura: Vücudun bir tarafında geçici kısmi veya tam felce ve bilinç değişikliğine neden olur. 24 saat sürer. Diğer aura türleri ile birlikte ortaya çıkabilir.

Auralı migren, migreni olan kişilerin %15 ila %30’unu etkiler.

Adet (Regl) migreni

Genellikle menstrüasyondan hemen önce meydana gelen östrojen seviyelerindeki ani düşüşle ilgilidir. İlk adet ile başlar, ancak hamilelik veya menopoz sırasında iyileşebilir veya kaybolabilir. Bununla birlikte, tedaviler, hormonal ilaçlar (doğum kontrol hapı/hormon ikameleri) durumu daha da kötüleştirebilir.

İki tür adet migreni vardır:

Saf menstrüel migren: ± 2 gün kanamanın 1. gününde meydana gelen migren atakları.

İlgili migren: Adet döngüsünün diğer zamanlarında migren atakları ile birlikte var olabilen saf adet migreni.

Migren Belirtileri

Keskin, derin ve titreşen, sanki kafaya vuruyormuş gibi acı.

Sadece başın yarısını etkiler. Bazı durumlarda ön kısımda veya tüm kraniyal bölgede ortaya çıkabilir. Kademeli, hafif başladığı ve saatler geçtikçe arttığı için ışık, gürültü ve hareket genellikle ağrıyı daha da kötüleştirir.

Aynı ağrı, saatler ile 2 veya 3 gün arasında sürebilir.

Ayrıca;

Kokulara karşı aşırı duyarlılık,
Burun tıkanıklığı ve/veya akıntı,
mide bulantısı ya da kusma,
Işık intoleransı (fotofobi),
Yüksek ses fobisi (fonofobi) şeklinde de kendini gösterebilir.

Migrenin Nedenleri

Migrenin kökeni, çevresel ve genetik faktörlerin bir kombinasyonudur. Bazı aileler buna özellikle yatkındır ve genetik, insanları etkileyen migren tipini etkiler.

Ortak genetik varyantlar

Bilimsel çalışmalar, aynı ailede migrenlerin çoğalmasında çok önemli olan farklı genetik varyantları belirlemiştir. Örneğin, hemiplejik migren (ağır bir migren formu) ve daha da önemlisi poligenik kalıtım ile ilişkili üç Mendel geni bu hastalığın tezahüründe etkilidir.

Genetik faktörlerin yanı sıra şu faktörler de krize yol açabilir:

Psikolojik: Stres, kaygı ve depresyon.

Kötü uyku alışkanlıkları: Çok fazla veya çok az uyumak.

Dehidrasyon: Dehidrasyon migren ataklarını tetikleyebileceğinden, susuz kalmamak için yeterince su içmek önemlidir.

Hormonal: Adet veya yumurtlama dönemi sebepli.

Diyet: Aşırı alkol veya kafein gibi kötü beslenme alışkanlıkları, nitrit, aspartam ve monosodyum glutamat içeren yiyecekler nedeniyle.

Öğün atlamak, aç hissetmek, düşük kan şekeri seviyesine sahip olmak vb.

Farmakolojik: Nitrogliserin, östrojenler, analjezikler…

Fiziksel aktivitede ani değişiklikler.

Başka bir kökene sahip baş ağrısı veya boyun ağrısı.

Çevredeki değişiklikler: Mevsimsel veya hava durumu değişiklikleri, atmosfer basıncındaki değişiklikler.

Duyusal uyaranlar:

Güneş ışığı, bilgisayar ekranına uzun süre maruz kalma veya diğer yoğun veya aralıklı ışıklardan kaynaklanan görsel stres.
Parfüm, tütsü, temizlik ürünleri, tütün dumanı veya kirlilik gibi güçlü kokular.
Yüksek ve/veya sabit sesler.

Migren Teşhisi

Bu patolojiyi teşhis etmek için özel bir test yoktur. Migreniniz olup olmadığını doğrulamak için, doktorunuz klinik geçmişinizi analiz edecektir.

Ağrı bölgesi ve türü

Bulantı veya kusma, ışıktan rahatsızlık, ses, koku vb. gibi diğer semptomların varlığı.
Ağrının başlangıcı, sıklığı ve süresi
Ailede migren öyküsü

Diğer hastalıkları ekarte etmek için genel bir fizik muayene ve nörolojik muayene yapabilir.

Görsel veya retinal auralı migren tanısı için oftalmolojik bir değerlendirme yapılması gerekebilir.

Menstrüel migren teşhisi için arka arkaya 3 adet siklus için ağrı kaydı takviminin doldurulması tavsiye edilir. (Adetin başlangıç ve bitiş günlerini ve o dönemde ağrılı günleri yazmalısınız.)

Klinik geçmişinize bağlı olarak tamamlayıcı tanı testleri gerekli olabilir.

Migren Tedavisi

Migren, yaşamınız boyunca farklı zamanlarda size eşlik edecek kronik bir hastalıktır. Ölüm riski taşımasa da bazı durumlarda sakatlığa neden olabilir.

Migren tedavi edilebilir bir hastalıktır. Doktorunuz hastalığı kontrol altına almanın ve yaşam kalitenizi artırmanın en uygun yolunu size söyleyecektir.

Bir tedavinin başarısı, ağrının sıklığı veya şiddetindeki azalma ile ölçülür.

İki tür tedavi vardır:

Akut ağrı ataklarında, doktorunuz semptomları durdurmak için aşağıdaki gibi ilaçlarla analjezik tedavi uygulayacaktır.

Analjezikler:

Erişkinlerde etkisi çok sınırlıdır, sadece çocuklarda ve ergenlerde önerilir.

Hafif veya orta derecede migren ataklarını tedavi etmek için steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) kullanılır.

Triptanlar:

Esas olarak orta ve şiddetli migren tedavisinde ve hafif atak geçiren ve NSAID’leri tolere edemeyen veya bunlara yanıt vermeyen hastalarda kullanılır.

Antiemetikler:

Migrenlerle ilişkili bulantı ve kusmayı kontrol etmek için kullanılırlar. Ağrının yoğunluğunu azaltmak için doktorunuz önleyici bir tedaviye başlamanızı önerecektir.

Migren ataklarının çok sık ve yoğun olduğu ve analjezik tedavinin etkisinin olmadığı durumlarda aşağıdakilerde endikedir:

Beta blokerler:

Hipertansiyon ve hamileliğin neden olduğu auralı migren için endikedir.

Kalsiyum antagonistleri:

Auralı veya aurasız migreni önlemek ve beta blokerleri reddeden kişiler içindir.

Antidepresanlar:

Depresyon ve/veya anksiyete olduğunda önerilir.

Antihipertansifler:

Arteriyel hipertansiyon nedeniyle ve hasta beta blokerleri tolere etmediğinde migreni tedavi etmek için kullanılır.

Nöromodülatörler:

Migrenin aşırı kilolu olma ve epilepsi ile ilgili olduğu durumlarda kullanılırlar. Ayrıca aurasız ve auralı migreni ve kronik migreni tedavi etmek için yardımcıdır.

Yazar: Suzan Üstün

Suzan ÜSTÜN