Çocuklarda İshal Tedavisi

ÇOCUKLARDA İSHAL

İshal özellikle de çocuklarda sıkça karşılaşılan bir rahatsızlık olup, genelde ciddi bulgular göstermeden seyretmektedir. Fakat doğru bir tedavi uygulanmadığı takdirde sıvı kaybına yol açmakta ve vücuttaki su ve tuz dengesinin bozulmasına sebep olabilmektedir.

Çocuklarda en sık görülen enfeksiyon kaynaklı hastalıklardan bir tanesi de ishaldir. Özellikle de 0 – 5 yaş aralığındaki çocuklarda çok sık rastlanılmaktadır. Enfeksiyona neden olan bakterilerin bulaştığı yiyeceklerin tüketilmesi ya da kirli ellerin ağza götürülmesi gibi yollarla bulaşır. Mide ve bağırsaklarda enfeksiyon gelişmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Genellikle bakteriyel kaynaklı gelişse de virüs kaynaklı ishale de rastlanmaktadır. Virüs kaynaklı ishal bakteriyel kaynaklı ishale göre daha hızlı iyileşme göstermektedir. İshal genelde en fazla 14 gün içerisinde sona ermektedir.

ÇOCUKLARDA İSHAL NASIL ANLAŞILIR?

Çocuklarda ishal rahatsızlığının anlaşılması için ebeveynlerin çocuğun dışkısını gözlemesi gerekir. İshalin net tanısı yapılan tahliller sonucunda ortaya çıkacaktır. Çocuklarda görülen ishal; çocuğun normalden daha sık dışkılaması aynı zamanda sulu ya da cıvık bir kıvamda olmasıyla anlaşılabilir. Ayrıca bebeklerde normalde görülen dışkılama sıklığının iki katına çıkması ya da çocuklarda 3 ya da daha fazla arka arkaya sulu dışkılama görülmesi ishal olarak tanımlanabilir. Tüm çocuklarda dışkı renk ve kıvamının beslenmeyle doğrudan ilişkisi vardır. Bu yüzden farklılıklar görülmesi son derece normal bir durum olarak karşılanmalıdır. Fakat dışkının cıvık kıvamda olması, kan bulunması ya da siyah renkte olması normalin dışındadır. Eğer siz de bu tür bir durum ile karşı karşıya iseniz Üsküdar Özel Hürrem Hastanesi alanında uzman hekimlerimize çocuğunuzu muayene ettirebilir ve tedavi sürecini başlatabilirsiniz.

ÇOCUKLARDA İSHAL NEDENLERİ

Çocuklarda ishal nedenleri birçok sebebe bağlı olabilmektedir. İshal nedenleri şu şekilde açıklanabilir;

Virüsler: Çocuklarda görülen ishalin en sık karşılaşılan nedenlerinden birisi virüslerdir. Genellikle kış aylarında görülmektedir. Çocuklarda görülen ishal genel olarak hafif ateş, kusma, karında kramplar ve karın ağrısı, baş ağrısı, iştahsızlık ve kas ağrıları gibi istenmeyen durumlara sebep olmaktadır. Bakterilerin sebebiyet vermekte olduğu ishali virüsün sebep olduğu ishalden ayırmak çok zordur. Fakat bakteriyel kaynaklı ishalde genel olarak ateş seviyesi daha yüksek olmakla birlikte dışkının yapısı daha sümüksü ve kanlı bir haldedir.

Bakteri ya da parazit sebepli kaynaklanan ishal genelde lağımın doğru ve kurallara uygun şekilde boşaltılamadığı, içme suyunun temiz olmadığı bölgelerde daha sık görülür. İshal hastalığına sebebiyet veren virüsün bulaştığı yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi ya virüsle temasın ardından ellerin ağız bölgesine götürülmesi gibi durumlarla ishal bulaşı gerçekleşebilir. Tüm bunlara ek olarak sindirim sistemi ile ilgili birçok rahatsızlıkta da ishal, belirti olarak ortaya çıkmaktadır.

Antibiyotikler: Antibiyotik kullanımına bağlı olarak gelişen ishal genelde hafif şekilde seyreder, birkaç gün içerisinde sonlanır ve herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Ayrıca antibiyotik kullanımının kesilmesine de genellikle ihtiyaç duyulmamaktadır. Fakat antibiyotik kullanımının kesilmesinden sonra hala iyileşme eğilimi göstermeyen, hala şiddetli şekilde seyreden ve kanlı ishale dönüşen durumlarda kesinlikle doktora başvurulması tavsiye edilir.

Çocuklarda ishal genellikle 3 – 7 gün iyileşme gösterir. Eğer ishal rahatsızlığı 15 gün geçmesine rağmen hala düzelmemişse doktora başvurulması gereklidir. Ayrıca bu süreyi geçen ishal genellikle genetik hastalık, sindirim sistemine ilişkin çeşitli hastalıklar ya da besin alerjisi gibi farklı durumları işaret edebilir. Bu durumlardan kaynaklı olarak gelişen ishalde farklı bir tedavi yöntemi uygulanması gerekecektir.

ÇOCUKLARDA İSHAL TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Çocuklarda ishal tedavisi ishalin durumuna ve ishal görülmesine neden olan faktöre göre farklılık göstermektedir. Dolayısıyla sabit bir tedavi yönteminden bahsetmek mümkün değildir. Tuz ve sıvı kaybının çok yüksek seviyelerde olmadığı, nispeten hafif seyreden ishal vakalarında hastaneye yatış gibi bir duruma gerek kalmadan genellikle diyetle tedavi mümkündür. Fazla su – tuz kaybının gerçekleşmiş olması, dizanteri ya da kolera vakalarında ise hastaneye yatış ve daha etkin bir tedavi süreci gereksinimi ortaya çıkar. İshal durumu düzelene kadar posasız, yağsız gıdaların yer aldığı bir beslenme düzeni benimsenir ve bu süreç boyunca hastanın mümkün olduğu kadar su tüketmesi sağlanır.

ÇOCUKLARDA İSHALDE DOKTORA NE ZAMAN BAŞVURMALI?

Çocuklarda ishal çoğunlukla kendiliğinden geçmekte olup özel bir tedavi gerektirmemektedir. Fakat bazı durumlarda doktor kontrolünden geçilmesi gerekmektedir. Bu durumlar şu şekilde sıralanabilir;

• 1 yaşından küçük bebeklerde son birkaç saat içerisinde bir şey yemediyse ve sulu dışkılama görülüyorsa
• Şiddetli karın ağrısı özellikle de kramp ve atak şeklinde bir ağrı varsa
• Sürekli uyku hali, huysuzluk ve sürekli halsizlik
• Kanlı ishal, dışkıda kan görülmesi ya da siyaha yakın koyu renkli dışkı görülmesi
• Ağladığında gözyaşı akmaması, ağız kuruluğu ya da uzun süre boyunca idrara çıkamamak gibi vücutta sıvı kaybını işaret edecek belirtiler varsa mutlaka doktor kontrolü gerekmektedir.

Çocuğunuzda bu belirtilerin olması durumunda Üsküdar Özel Hürrem Hastanesi hekimlerinden ishalin nedeni ve tedavi süreci hakkında bilgi alabilirsiniz.

İSHALDEN NASIL KORUNMALI?

Çocukları ishalden korumak birçok ebeveynin isteyeceği bir şeydir. Bu noktada bazı şeylere dikkat ederek çocuklarınızı ishale karşı korumanız mümkündür. İşte çocuklarınızı ishalden korumak için dikkat etmeniz gerekenler;

Çocuklarınıza sık sık el yıkama alışkanlığı kazandırmalısınız. El yıkama alışkanlığı çocuklarınızım ishal gibi virüs ya da bakteriyel kaynaklı birçok hastalıktan korunmasını sağlar.

Temizliğinden emin olmadığınız ya da kaynağını bilmediğiniz suları tüketmekten kaçının. Günümüzde çocuklarda ishal vakalarının birçoğu kaynağı bilinmeyen suları tüketme yoluyla bulaşmaktadır.

Çiğ tüketilen gıdaların iyice yıkanması gereklidir.

Ek olarak ishal durumu tamamen geçene kadar çocuğunu okula göndermekten kaçınmanız tavsiye edilir. Bu sayede başkalarına bulaştırma ihtimalini azaltabilirsiniz.

EVDE İSHAL TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?

Daha önce de belirttiğimiz gibi ishal rahatsızlığı genellikle basit yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Evde ishal tedavisi için aşağıdaki yöntemleri izleyebilirsiniz;

Çocuğunuza sık sık su içirmeye çalışın. Miktar olarak az fakat sık su içirmeyi tercih edin. Bir seferde çok fazla su içirmek, kusmaya neden olabilir. Bu nedenle tek seferde fazla su içirmekten mümkün olduğunca kaçının.

1 yaşından büyük çocuklara tuzlu şeyler yedirmeyi tercih edebilirsiniz. Çubuk kraker, yoğurt ya da ayran gibi besinler, ishale iyi gelecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

Çocuğumda ishalden şüpheleniyorum ne yapmalıyım?

İshalden şüpheleniyorsanız ilk olarak yapmanız gereken şey çocuğunuzun dışkısını gözlemlemek olacaktır. İshalden emin olduğunuz takdirde yağsız gıdaları tercih etmeye özen gösterip, sıvı tüketimini arttırmaya çalışın. Bunun sonucunda ishal sorunu büyük ihtimalle ortadan kalkacaktır.

Her sulu / cıvık dışkı ishal midir?

Hayır, değildir. Sulu, cıvık dışkılama ishalin yanı sıra çok daha ciddi sağlık problemlerine işaret edebilir. Bu nedenle ishal sorununun 10 gün içerisinde geçmemesi durumunda doktora başvurmakta fayda var.

İshale hangi bulgular eşlik edebilir?

İshal ateş yüksekliği, karın ağrısı, bulantı ya da kusma gibi sorunlarla birlikte gelişebilir. Özellikle de kusma konusuna dikkat etmek gereklidir. Hem kusmanın hem de ishalin aynı anda gelişmesi vücutta ciddi su kaybına neden olabilir. Bu nedenle dikkat edilmesi gereken bir durumdur.

Anne sütü ishal yapar mı?

Anne sütü ile beslenen bebekler ishal olabilir. Fakat bu durum genel olarak anne sütünden kaynaklanmaz. Anne sütü tam aksine ishale karşı koruyucu özelliklere sahiptir.

İshal, alerji belirtisi olabilir mi?

İshal, çok sık rastlanmasa da alerjiden kaynaklı olarak gelişebilmektedir.

Yazar: Cemil Hocazade

Cemil Hocazade